Historama Rond 1900

De tijd rond 1900: Het Belle Epoque

In Frankrijk noemt men de periode rond de eeuwwisseling van 1900 het 'Belle Epoque' ofwel De mooie eeuw. Dat was niet overdreven. Het tijdperk dat vooraf ging aan de Eerste Wereldoorlog kende de grootste economische groei die ooit in de geschiedenis heeft plaatsgevonden (inclusief meer recente groeiperiodes). Dat was het gevolg van de industriële revolutie die ongeveer een eeuw eerder was begonnen, maar nu duizelingwekkende vormen aannam. Dat deed de welvaart groeien, de kunst bloeien en de wereld onherkenbaar veranderen.

Triomfboog van de ingang bij de wereldtentoonstelling in Parijs in 1900 door René Biné. 

(Bron: Wikimedia)

Dynamisch tijdperk

De industriële revolutie had zijn weerslag op veel gebieden en veranderde het leven van de mensen compleet, waarbij een soort van domino-effect optrad. De technische en wetenschappelijke vooruitgang ging razendsnel dankzij een stortvloed aan uitvindingen en ontdekkingen. De gemiddelde levensstandaard steeg enorm en het inwoneraantal van veel steden leek wel te exploderen. Leefomstandigheden en huisvesting verbeterden en er ontstond een serieuze middenklasse.

Ondertussen kregen mensen meer scholing en emancipatie- en vakbewegingen kwamen op. Daardoor kregen men ook steeds meer vrije tijd, wat samen met de gestegen welvaart leidde tot het ontstaan van een vermaaksindustrie en consumptiemaatschappij, inclusief moderne media en reclamewereld. Ondertussen maakte een aanverwante revolutie op het gebied van vervoer en de uitvinding van de fotografie de wereld veel kleiner dan deze ooit was geweest.

Het was kortom een dynamische periode waarin de wereld, zij het vooral de westerse wereld, een complete metamorfose onderging. Ontwikkelingen die van grote invloed zijn geweest op hoe onze maatschappij er vandaag de dag uitziet. Toch is het een periode waar binnen de geschiedenis relatief weinig aandacht naar uitgaat. Met deze site hoop ik daar iets aan te doen en informatie te verschaffen over het leven zoals dat rond 1900 plaatsvond.

Arthur E. Grimshaw - The Strand, Londen, 1899. (Bron: Wikimedia)

In Groot-Brittannië bereikte de Victoriaanse periode zijn hoogtepunt tijdens de laatste decennia van de 19de eeuw. Victoria overleed in 1902, maar dat bracht niet meteen een breuk. Ook hier was de Eerste Wereldoorlog een belangrijker breekpunt. 

De keerzijde

Was het leven dan alleen maar geweldig gedurende het Belle Epoque? Natuurlijk niet. De geboorte van de nieuwe tijd ging gepaard met heel wat baringskrampen. Veel mensen konden zich maar moeilijk aanpassen aan zoveel veranderingen tegelijkertijd, wat leidde tot een rappe stijging van het aantal zenuwziektes. Er waren oorlogen en dubieuze praktijken in koloniale gebieden. Het zakenwezen kende de nodige uitwassen en veel arbeiders werden uitgebuit in de nieuwe fabrieken. De criminaliteit nam schrikbarend toe, maar er werden ook veel mensen onterecht gecriminaliseerd.

Ook aan deze keerzijde zal aandacht worden besteed op de website.  

Aanloop naar de Eerste Wereldoorlog?

Voor hedendaagse historici is het verleidelijk om de jaren tussen 1900 en 1914 te zien als een periode waarop de Eerste Wereldoorlog een logisch of minstens waarschijnlijk vervolg was. Of dat ook klopt is echter de vraag. Natuurlijk zijn er, zeker vanaf 1910, veel dingen gebeurd die tot de Eerste Wereldoorlog hebben geleid, maar tegelijkertijd is het ook duidelijk dat mensen die in de tijd zelf leefden deze absoluut niet aan zagen komen. En toen hij eenmaal was begonnen dacht iedereen dat het met een paar maanden weer voorbij zou zijn.  

Daarom is dit een kwestie om voorzichtig mee om te gaan. Sommige verwikkelingen vormden een aanloop naar de Grote Oorlog, maar veel zaken hoeven niet in dat licht te worden gezien.

De Dam in Amsterdam op een zogeheten fotochroom (handmatig ingekleurde foto) tussen 1890 en 1900. (Bron: Wikimedia)

In Nederland verliepen de ontwikkelingen trager en soms ook anders dan in andere Europese landen. Dat Amsterdam een echte tramstad zou worden was echter al vroeg bepaald.

Historama Rond 1900

Deze site wil een historisch beeld geven van het tijdperk rond 1900 en biedt binnen dat kader een breed spectrum aan onderwerpen. Kijk om een beeld te krijgen bij de categorieën in het menu boven aan deze pagina, bekijk de inhoudsopgave voor een overzicht van alle artikelen, kijk hieronder bij de nieuwste artikelen of gebruik de zoekmachine rechts bovenin.

In ieder geval veel leesplezier gewenst en groetjes,

Anne-Claire

Meest recente artikelen